Może się wydawać, że wiesz o zwierzętach już prawie wszystko i nie ma rzeczy, które mogłyby cię zaskoczyć. Wielu ludzi uważa, że zwierzęta są bezmyślnymi istotami, w związku z czym pomiędzy nimi a ludzkością istnieje bezgraniczna przepaść. Jeśli też tak myślisz, przeczytaj ten artykuł. Uzmysłowi ci, że zwierzę również niejedno potrafi…
Świnie
Weźmy dla przykładu zwykłe świnie. Kojarzą się nam najczęściej z obłoconymi zwierzątkami, z których nie ma innego pożytku jak tylko schabowe, szynka albo golonka. Tymczasem świnie posiadają zaskakujące zdolności poznawcze. Potrafią zapamiętywać znaki i miejsca, by wykorzystać później tę wiedzę. Mają całkiem dobrą pamięć. Małe świnki prędko uczą się swych imion – już dwu-, trzytygodniowe prosiaczki reagują, gdy woła się je po imieniu. Świnie lepiej niż inne zwierzęta umieją zrozumieć zasady działania gier komputerowych z użyciem joysticka. Posiadają zdolność koncentracji.
Poza tym są to bardzo sprytne zwierzęta, potrafią się wzajemnie przechytrzyć w celu zdobycia smakowitego kąska. Świnie są w stanie opanować uruchamianie ogrzewania w zimnej stodole oraz wyłączanie go, kiedy jest im za gorąco. Potrafią operować włącznikami wody, jeśli zbuduje się dla nich prysznic.
Okazuje się, że zdecydowanie wolą wodę od błota. Świnie nie jeden raz uratowały życie swoim właścicielom. Świnka Pru, na przykład, wyciągnęła swą opiekunkę z błotnistego bagna. Z kolei Priscilla uratowała chłopca przed utonięciem. Świnka Lulu sprowadziła pomoc, kiedy jej opiekun dostał zawału serca. Inna zatrzymała włamywacza do przyjazdu policji. A któż nie słyszał o uroczej śwince Blondynce, która dwie godziny bawiła się z policjantami w berka, gdyż nie chciała trafić do rzeźni.
Krowy
Inteligentnymi zwierzętami są również krowy. Także one mają dobrą i długotrwałą pamięć. Pomaga im ona m.in. odnaleźć drogę do ulubionego miejsca na pastwisku czy do źródła wody, ale nie tylko. Zdolności nawigacyjne krów pozwalają im na powrót do swojego domu, gdy zostaną sprzedane na targu.
Są to zwierzęta bardzo uczuciowe. Potrafią nawiązywać silne przyjaźnie, ale też na długo chować urazę. Partnerzy okazują sobie wzajemne przywiązanie za pomocą pieszczot. Silne więzi łączą matkę z jej cielaczkiem. Gdy się je rozdzieli, rozpacza i staje się na długo nieszczęśliwa. Krowy potrafią okazać radość lub smutek, zadowolenie albo złość. W przypadku śmierci swych bliskich dosłownie płaczą.
Dobrze traktowane potrafią być wierne niczym pies. Krowa Mary, na przykład, stała się przewodniczką dla swego opiekuna, który stracił wzrok. Towarzyszyła mu wszędzie, chroniąc przed przeszkodami, i była wierna aż do jego śmierci. Krowy potrafią zdobyć się na heroiczne czyny, by uniknąć śmierci. Jedna z nich – ciężarna wtedy krowa Suzie – przepłynęła rzekę, uciekając ludziom, którzy chcieli załadować ją na transportowiec. Inna krowa przeskoczyła półtorametrową bramę, aby uciec z rzeźni do lasu. Obie krówki trafiły ostatecznie do schronisk dla zwierząt.
Małpy
Okazuje się, że pod względem umysłowym i emocjonalnym zwierzęta są bliższe człowiekowi, niż dotychczas uważano. Podobnie jak ludzie, ssaki oraz ptaki potrafią śnić. Badania dowodzą także, że u zwierząt naczelnych istnieją obszary Broki i Wernickiego (w ludzkim mózgu odpowiadające za mowę). Małpy nie mówią, ponieważ anatomiczna budowa ich gardła na to nie pozwala, ale są w stanie nauczyć się języka migowego i w ten sposób porozumiewać się z ludźmi.
Pewna gorylica, imieniem Koko, na pytanie swej opiekunki zadane w języku migowym ASL, dokąd goryle idą po śmierci, odpowiedziała: „Do wygodnej jamy na uboczu”. Koko nauczyła się ok. tysiąca znaków języka migowego, umiała też zrozumieć ponad dwa tysiące słów z angielskiego. Inną małpką, która posiadła takie zdolności, była szympansica o imieniu Washoe. To ona jako pierwsza rozpoznała siebie w odbiciu w lustrze. „To ja!” – zasygnalizowała w języku migowym, dowodząc tym także własnej samoświadomości. Washoe porozumiewała się za pomocą ASL z innymi szympansami, samodzielnie nauczyła też tego języka swego przybranego synka Louisa, na podobnej zasadzie, jak czynią to rodzice uczący swoje dzieci, czyli spontanicznie.
Delfiny
Do niedawna ludzie myśleli, że zdolność posługiwania się narzędziami odróżnia ich od zwierząt. Okazuje się jednak, że nie tylko ludzie, ale i naczelne, a nawet delfiny posiadają takie umiejętności. Te ostatnie używają jako narzędzi gąbek morskich umieszczonych na końcu nosa. W ten sposób szukają ryb ukrytych w mule, a gąbka chroni je przed szorstkim dnem. Niektóre delfiny nauczyły się łapać ryby za pomocą muszli. Cóż, nie od dziś wiadomo, że te morskie ssaki są bardzo inteligentne. Do tego także samoświadome – rozpoznają siebie w lustrze. Delfiny potrafią zrozumieć język migowy i mają rozwinięte w wysokim stopniu zdolności poznawcze.
Podsumowując, ludzie oraz zwierzęta mają wiele cech wspólnych – myślenie, wyrażanie emocji, cierpienie, sny, zdolność zawiązywania długotrwałych przyjaźni, żałoba po śmierci kogoś bliskiego, tęsknota – żeby wymienić tylko niektóre. Może więc zwierzęta aż tak bardzo nie różnią się od nas i nie jesteśmy tacy wyjątkowi na naszej planecie? Może nie dorównują nam inteligencją, ale z pewnością nie można uznać ich za istoty całkowicie pozbawione świadomości i odczuwania.